Vào cuối tháng 8/2022, Mỹ và Trung Quốc lần đầu tiên đạt được thoả thuận cho phép các cơ quan quản lý chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ tiến hành kiểm toán các doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết tại nước này.
Nếu không có thoả thuận này, ít nhất 200 công ty Trung Quốc tại Mỹ sẽ bị cấm giao dịch.
Trước đó, chính quyền Bắc Kinh luôn cấm đoán các tổ chức nước ngoài tiếp cận, nắm bắt thông tin về các hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp Trung Quốc với lý do không đảm bảo an ninh quốc gia.
Theo thỏa thuận được ký bởi Ủy ban Giám sát các công ty đại chúng Mỹ (PCAOB), Ủy ban Quản lý Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) và Bộ Tài chính Trung Quốc, các thanh tra viên của PCAOB có thể tới Hong Kong vào giữa tháng 9 để bắt đầu kiểm tra.
Tuy nhiên, theo Wall Street Journal (WSJ), hơn 100 công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ có thể tiếp tục giao dịch tại thị trường này, bất chấp quá trình kiểm tra diễn ra.
WSJ và các nhà quản lý kế toán - kiểm toán Mỹ đã cùng xem xét tài liệu đăng ký giao dịch của các công ty Trung Quốc tại Mỹ, theo đó, không ít các doanh nghiệp đã được công ty Mỹ thực hiện các nghiệp vụ kế toán - kiểm toán, trở thành đối tượng không vi phạm với các nguyên tắc về giao dịch của công ty nước ngoài tại thị trường Mỹ. Mà một trong những quy định chính ảnh hưởng tới giao dịch của các công ty Trung Quốc tại thị trường Mỹ là việc không được tổ chức kiểm toán Mỹ tiến hành kiểm tra trong 3 năm liên tiếp.
Cụ thể, các doanh nghiệp “khắc phục” quy định phải kiểm toán bởi công ty Mỹ bằng cách lựa chọn nhà kiểm toán tại Trung Quốc có mối quan hệ đối tác với các công ty kiểm toán Mỹ và các nhà thầu phụ khác. Đây chính là những doanh nghiệp được phép tiến hành hoạt động kiểm toán tại thị trường Mỹ và tuân thủ các quy định với việc kiểm toán doanh nghiệp niêm yết trên sàn. Tài liệu kiểm toán vẫn được thu thập và lưu giữ bởi các công ty kiểm toán Mỹ, cho phép nhà quản lý Mỹ truy cập nếu cần thiết.
Cổ phiếu của nhóm doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đang bị bỏ xa so với chỉ số thị trường chung.
Ủy ban Chứng khoán và Sàn giao dịch Mỹ (SEC) cho tới nay đã xác định có hơn 160 doanh nghiệp không đáp ứng được các quy định kiểm toán của Mỹ, bao gồm các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Alibaba Group Holding Ltd, JD.com Inc và Pinduoduo Inc…
Kể từ đầu năm tới nay, nhiều công ty Trung Quốc niêm yết tới Mỹ với hoạt động tại nhiều thị trường đã chuyển hướng tìm tới các công ty kiểm toán Mỹ, trong khi các doanh nghiệp chỉ tập trung tại thị trường Đại lục tìm tới các công ty kiểm toán có mối liên hệ với kiểm toán Mỹ như cách kể trên.
Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc thuê các công ty kiểm toán nhỏ nhằm tiết giảm chi phí, tuy nhiên trước rủi ro bị huỷ niêm yết, các doanh nghiệp buộc phải tìm kiếm các đối tác kiểm toán Mỹ. Eddie Wong, partner tại Trung Quốc của Friedman LLP cho biết, nhóm của ông có thêm 15 khách hàng mới trong năm qua, giúp lượng khách hàng tăng thêm 25%.
Trong khi đó, Steven Kreit, đối tác của hãng kiểm toán Paris Kreit & Chiu CPA LLP tại New York chia sẻ, nhiều công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đã tìm tới Công ty nhằm thuê các dịch vụ kiểm toán tại Mỹ. 1/5 lượng khách hàng của Kreit tới từ Trung Quốc và dự kiến nhu cầu sẽ còn cao hơn nữa trong năm tới khi thời hạn bị huỷ niêm yết tới gần.
Theo WSJ, đường ngách mà các công ty Trung Quốc đang sử dụng hiện nay cũng là một giải pháp tốt đối với nhiều doanh nghiệp, nếu thoả thuận giữa Mỹ và Trung Quốc không đạt kết quả như mong muốn.
