Theo thống kê mới nhất từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu cao su trong tháng 4/2023 đạt 87.749 tấn, đạt giá trị 121,790 triệu USD, giảm 24,3% về lượng và giảm 25,7% về kim ngạch so với tháng trước. Lũy kế 4 tháng đầu năm, xuất khẩu cao su đạt 469.632 tấn, với kim ngạch 653,225 triệu USD, giảm 3,2% về lượng và giảm 23,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2022.
Xuất khẩu sản phẩm từ cao su trong tháng 4/2023 đạt 90,802 triệu USD, giảm 3,7% so với tháng trước, cộng dồn 4 tháng, xuất khẩu sản phẩm từ cao su đạt 329,039 triệu USD, giảm 12,6% so với tháng 4/2022.
VRA đề xuất 5 nội dung cần tháo gỡ
Ông Trần Ngọc Thuận, Chủ tịch Hiệp hội Cao su Việt Nam (VRA) cho biết, năm 2022, ngành cao su xuất khẩu trên 10 tỷ USD, trong đó, sản phẩm từ cao su trên 4 tỷ USD, mủ cao su chưa chế biến trên 3 tỷ USD và gỗ cao su gần 3 tỷ USD. Tuy nhiên, 4 tháng đầu năm nay giá trị xuất khẩu các mặt hàng này đều sụt giảm từ 20% đến 25%, khiến các doanh nghiệp hết sức khó khăn. Vì vậy, ngành cao su kiến nghị một số nội dung đến các bộ, ngành liên quan:
Thứ nhất, hiện nay ngành cao su không có cơ quan quản lý, nhưng nói không có cũng không đúng vì Cục Trồng trọt quản lý về giống và cây trồng; Bộ Công thương quản lý về xuất khẩu.
“Vậy ai là người quản lý chất lượng cao su và thương hiệu cao su Việt Nam, vì nếu không có sự nhất quán sẽ làm cho ngành cao su gặp khó khăn, bởi đây là vấn đề sống còn lâu dài của ngành hàng. Trong khi Việt Nam chưa có cơ quan quản lý cụ thể thì các nước xuất khẩu cao su khác, như Malaysia, Ấn Độ, Thái Lan … đều có Tổng cục Cao su quản lý”, ông Thuận đặt vấn đề.
Thứ hai, vấn đề hoàn thuế vô cùng phức tạp và tại VRA có rất nhiều doanh nghiệp gần như bó tay, vì kéo dài quá lâu mà doanh nghiệp thì không biết phải làm thế nào để được hoàn thuế?
“Khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp cao su hiện nay là vấn đề hoàn thuế, và công bằng mà nói thì hoàn thuế chính là hoàn vốn cho doanh nghiệp, và trong hoàn cảnh khó khăn họ rất cần ngành thuế đẩy nhanh tiến độ”, ông Chủ tịch VRA nhấn mạnh.
Thứ ba, theo quy định kỹ thuật do Bộ Nông nghiệp – Phát triển nông thôn ban hành năm 2020, cao su có hai loại sản phẩm là mủ cao su và gỗ cao su. Tuy nhiên mủ cao su được công nhận là sản phẩm chính của doanh nghiệp nên được tính thuế và được ưu đãi thuế, riêng gỗ cao su gọi là thu nhập bất thường.
“Như vậy là không hợp lý vì có lúc người ta cây cao su trồng để lấy gỗ nhưng cũng có khi trồng để lấy mủ, nhưng một cây được coi là thu nhập chính, một cây là thu nhập bất thường, và VRA đã có công văn gửi Bộ Tài chính đề nghị coi mủ cao su và gỗ cao su hai sản phẩm chính của ngành”, ông Thuận nói.
Thứ tư, đối với chính sách đất đai, chính phủ đã thống nhất cây cao su trong thời kỳ kiến thiết cơ bản được miễn tiền thuê đất, nhưng từ năm 2020 tới nay chính sách này không còn nữa và doanh nghiệp phải đóng tiền thuê đất. Tuy nhiên, đóng tiền thuê đất rất phức tạp vì những địa phương như Đông Nam Bộ giá đất ở, giá đất khu công nghiệp và cụm công nghiệp tăng rất nhanh trong khi đó địa phương không có giá riêng cho đất cao su nên doanh nghiệp phải đóng thuế với mức giá đất trên.
Thứ năm, cao su thiên nhiên nhập vào Việt Nam có thuế suất bằng 0%, nên một lượng lớn cao su nhập vào nội địa và doanh nghiệp sử dụng nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất, trong khi Việt Nam là nước xuất khẩu cao su.
Đây là nghịch lý của ngành hàng và chính phủ cần có giải pháp về thuế hoặc hàng rào kỹ thuật với cao su, sản phẩm cao su nhập khẩu như vỏ xe, găng tay... nếu không sản xuất trong nước sẽ khó cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu.
Bộ Tài chính bảo đảm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp một cách nhanh nhất có thể
Trả lời về các kiến nghị của VRA cho phép thanh lý vườn cây cao su để được hưởng ưu đãi theo chính sách miễn, giảm thuế thu nhập từ trồng trọt, bà Mạnh Thị Tuyết Mai, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách - Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, nội dung này Tổng cục Thuế đã có công văn gửi hiệp hội, và đã đưa các kiến nghị của hiệp hội vào văn bản để sửa đổi trong thời gian sớm nhất có thể.
“Riêng với chính sách hoàn thuế VAT, Thủ tướng Chính phủ đã có cuộc họp với các hiệp hội, Bộ Tài chính cũng đã tham dự và tiếp thu ghi nhận, dự kiến trong tuần tới Tổng cục Thuế sẽ họp với các Ủy ban của Quốc hội rà soát các quy trình quản lý chính sách thuế liên quan đến hàng giá trị gia tăng, đảm bảo hướng dẫn tháo gỡ cho doanh nghiệp một cách nhanh nhất, kịp thời nhất nhưng phải đảm bảo đúng quy định của pháp luật”, bà Tuyết Mai khẳng định.
Làm chính sách phải từ thực tiễn cuộc sống, từ thực tiễn hoạt động của các doanh nghiệp
Bộ Trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, làm thế nào để doanh nghiệp có đủ sức cạnh tranh trên thị trường thế giới về nguyên tắc Bộ rất ủng hộ, nhưng Việt Nam đã tham gia 16 FTA và cam kết mở cửa cho nhau rồi thì phải thực hiện. Song, các nước tiên tiến đang dựng lên các hàng rào kỹ thuật với các sản phẩm nhập khẩu, vấn đề này rất mâu thuẫn và trong tình huống này giống như kiểu “anh mở cổng mời tôi vào nhưng anh lại đóng cửa thì tôi làm sao vào được?”.
Vì vậy, Bộ rất đồng tình với ý kiến nghị của VRA là phải nghĩ ra hàng rào kỹ thuật mà không vi phạm các cam kết trong các FTA, nhưng phải có tác dụng bảo hộ hay hỗ trợ sản xuất trong nước. Mặt khác, Bộ cũng thống nhất làm chính sách không phải ngồi nghĩ ra, hay mài ra từ các quy định hiện hành mà phải từ thực tiễn cuộc sống, thực tiễn hoạt động của hiệp hội thuộc Bộ phụ trách, hiệp hội nào đề xuất thấy phù hợp Bộ sẽ kiến nghị triển khai.
“Tôi mong các hiệp hội tiếp tục kiến nghị, đề xuất chính sách nhưng phải nắm bắt chính sách của nước sở tại để có phản ứng, và đề xuất phản ứng chính sách của chính phủ mình. Song, phải đi từ thực tiễn kinh nghiệm, thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp để tham mưu cho Đảng, Nhà nước, các cấp có thẩm quyền sửa đổi bổ sung hay ban hành mới những cơ chế chính sách phù hợp, khả thi có như vậy mới giúp được cho các doanh nghiệp trong nước”, ông Diên nhấn mạnh.
